Uzun yıllardır çevre ve iklim değişikliği politikaları uygulayan ve kömürden uzaklaşan Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve Rusya’dan doğalgaz akışının kesilmesi nedeniyle bu yaklaşımını değiştirmek zorunda kaldı.
Uzun yıllardır çevre ve iklim değişikliği politikaları uygulayan ve kömürden uzaklaşan Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve Rusya’dan doğalgaz akışının kesilmesi nedeniyle bu yaklaşımını değiştirmek zorunda kaldı.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yıllık “Kömür 2022” raporuna göre, küresel kömür tüketimi 2022’de bir önceki yıla göre %1,2 artarken, AB’de artış %6,5’e ulaştı.
Böylece AB ülkelerinin 2021 yılında 449 milyon ton olan kömür tüketimi, 2022 yılında 478 milyon tona ulaştı. Bu artışta elektrik üretiminde kullanılan kömüre olan talebin artması etkili oldu.
AB ülkelerinin 2021 yılında 332 milyon ton olan toplam kömür üretimi, 2022 yılında %7,3 artarak 357 milyon tona yükseldi.
1990 yılında AB’de elektrik üretiminin %40’ını sağlayan termik santrallerin payı son 30 yılda düşüş eğilimi göstermiştir. Kömürün elektrik üretimindeki payı 2020’de %13’e geriledi.
Savaştan önce Avrupa’daki 324 termik santralin yaklaşık yarısının 2030 yılına kadar tamamen kapatılması için planlar yapılıyordu.
Bruegel düşünce kuruluşunun verilerine göre, 2015-2020 döneminde AB ülkeleri ve İngiltere’deki kömürlü termik santrallerden elektrik üretimi %40 düştü.
Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda, İspanya, İtalya, Yunanistan, Macaristan ve Avusturya gibi ülkeler, kapanan santralleri tekrar devreye alarak ve mevcut üretimi artırarak kömürlü termik santrallerin ömrünü uzatmak için adımlar attı.
Almanya
Almanya daha önce 2038’de kömür santrallerini kapatacağını açıklamış ve 2021’de bazı santral işletmecileriyle anlaşma imzalayarak bu tarihi 2030’a kaydırmıştı.
Kömür kullanımının sona ermesi için hedef tarihin 2038’den 2030’a düşürülmesi, geçen yıl Alman koalisyon hükümetinin ana seçim vaatlerinden biriydi.
Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa’da enerji krizini tetiklemesinin ardından, Rusya’dan doğal gaza ulaşamayan Almanya, alternatif bir enerji arzı sağlamaya çalışırken yerli kömür endüstrisine dönme kararı aldı.
Alman hükümeti, Ukrayna’daki savaşın ardından Rusya’ya olan bağımlılığını azaltmak için daha önce kapatacağını açıkladığı kömürlü termik santralleri kullanmaya devam etme kararı aldı.
Alman hükümeti, kömürle çalışan bazı santralleri şebekeye yeniden bağlamak için müdahale ederek kapatılması gereken bazı santrallerin ömrünü uzattı.
Bu kapsamda Almanya, üretim kapasitesi 6 gigawatt saatin üzerinde olan kömürlü termik santralleri acil durum rezervi olarak tutma kararı aldı.
Alman enerji şirketi RWE, Neurath ve NiederauBem’deki 3 linyit ünitesini yeniden açacağını duyurdu.
Fransa
Fransız devletinin talebi üzerine ülkenin elektrik üretim ve dağıtım şirketi GazelEnerji, Moselle termik santralini yeniden hizmete açtı. Toplam 600 megavat saat elektrik üretim kapasitesine sahip santral, yaşanan enerji krizi nedeniyle bir süre daha çalışmaya devam edecek.
İtalya
İtalya’da hükümet, 2025’te kapanması beklenen 6 kömürlü termik santralin kapatılmasının ertelenmesine ve acil bir durumda devre dışı bırakılan bir santralin yeniden açılmasına yönelik hazırlıklar yaptı.
ispanya
İspanya’da enerji şirketi Endesa’dan kömürle çalışan As Portes tesisinin kapanmasını ertelemesi istendi.
İngiltere
Birleşik Krallık, kömürle çalışan bazı elektrik santrallerinin işletme süresini uzattı.
2 farklı kömürlü termik santralin işletme süresinin uzatılması için Drax ve EDF firmaları ile sözleşmeler imzalanmıştır.
Hükümet ile Uniper arasında, 2022’de kapanacak olan Ratcliffe kömür yakıtlı elektrik santralinin işletilmesine devam etmek için de bir anlaşmaya varıldı.
Avrupa’daki enerji krizi, geçmişte İngiltere’deki çevrecilerin tepkisi nedeniyle rafa kaldırılan kömür yatırımlarını ve yaklaşımlarını değiştirdi.
Ayrıca İngiltere, 30 yıl sonra ilk kez yeni bir kömür madeni projesine onay verdi. Ülkenin kuzeybatısındaki Cumbria bölgesinde proje tarafından üretilecek madenin elektrik üretimi için değil çelik üretimi için kullanılacağı söylendi.
Polonya
AB’nin en büyük kömür üreticilerinden ve tüketicilerinden biri olan Polonya, temiz enerjiye geçmeyi planlasa da Rusya-Ukrayna savaşından sonra kömür tüketimini artırdı.
Rusya’dan doğalgaz ve kömür alımını durduran Polonya, Kolombiya, Kazakistan, Güney Afrika, Avustralya ve Endonezya’dan kömür ithalatını artırdı.
Hükümet, linyitin evlerin ısıtılmasında kullanılması yasağını kaldırma kararı alırken, maden ocaklarından termik kömür üretiminin artırılmasına karar verildi.
Avusturya
Avusturya’da hükümet, Verbund şirketinden 2020’de faaliyetlerini durduran kömürlü termik santrali, darboğaz veya arzın tamamen kesilmesi durumunda tekrar faaliyete geçirmesini istedi.
Danimarka
Ülke elektrik arz güvenliğine geçici olarak katkı sağlamak amacıyla 2’si kömürlü olmak üzere 3 santralin planlanan kapatma tarihlerinin ertelenmesine karar verildi.
Yunanistan
Hükümet linyit üretimini %50 artırma kararı aldı. Mevcut enerji krizi nedeniyle, 7 kömürlü termik santralin planlanandan daha uzun süre çalıştırılmasına karar verildi.
Macaristan
Hükümet, 2025 yılına kadar kömürden aşamalı olarak çıkma taahhüdünden vazgeçti.
Matra’da kömür madenciliğinin artırılmasına ve çevrimdışı bir linyit yakıtlı elektrik santralinin yeniden kurulmasına karar verildi.
Hollanda
Hollanda, geçmişte %35’in altında kapasiteyle çalışmak zorunda olan kömür yakıtlı elektrik santrallerinin üretim sınırını yükseltti. Ülkede kömürle çalışan santraller tam kapasite ile üretim yapabiliyor.
Romanya
Romanya’da 2022 yılı sonunda devre dışı bırakılacak olan Rovinari ve Turceni termik santrallerinin kapanması ertelendi.Hükümet kömürden aşamalı olarak vazgeçme taahhüdünden çekildi.