NASA: Uzayda mahsur kalan astronotlar Dünya'ya ancak 2025'te dönebilecekler

Bu haberin orijinal dili İngilizce idi.

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) haftalarca mahsur kalan iki astronotun Dünya'ya ancak 2025 yılında dönebileceğini söyledi.

Açıklamada astronotları Boeing'in sorunlu uzay aracıyla Dünya'ya geri getirmenin çok riskli olacağı belirtilirken, yeni karara göre astronotları geri getirecek olan şirket Elon Musk'un uzay şirketi SpaceX olacak.

Deneyimli astronotlar Butch Wilmore ve Suni Williams, 5 Haziran'dan beri uzaydalar.

NASA astronotlarının yörüngedeki laboratuvarı yaklaşık bir hafta ziyaret etmeleri ve haziran ortasında geri dönmeleri bekleniyordu. Ancak Boeing'in yeni Starliner mekiğinin iticilerinin arızalanması ve helyum sızıntılarının tespit edilmesinin ardından astronotların Dünya'ya dönüşü birkaç kez ertelendi.

O tarihten bu yana yetkililer, söz konusu astronotların Dünya'ya nasıl getirileceğini tartışıyor.

NASA'nın kararı, astronotların mahsur kalmasından yaklaşık üç ay sonra geldi. Karara göre Wilmore ve Williams, Şubat 2025'te Dünya'ya dönebilecekler.

Starliner kapsülü otomatik pilota dönecek ve Eylül başında mürettebatsız olarak New Mexico çölüne inmeye çalışacak.

NASA Yönetici Yardımcısı Jim Free şunları söyledi: “Bu kolay bir karar değildi ama kesinlikle doğru karar.”

Boeing “güvenliğe odaklanmaya devam ediyor”

Astronotların mahsur kalması, son dönemde uçaklarında birçok arıza yaşayan Boeing'e bir darbe daha vurdu.

İki astronotun uzay uçuşu, Starliner'ın ilk mürettebatlı yolculuğuydu. Boeing, uzay uçuşu planlarında yıllar süren gecikmeler ve artan maliyetler sonrasında bu hareketin programı yeniden canlandıracağını umuyordu.

Şirket, hem uzayda hem de yerde yapılan son itici testlerine dayanarak Starliner'ın güvenli olduğu konusunda ısrar etmişti.

Boeing yetkilileri Cumartesi günü NASA'nın basın toplantısına katılmadı ancak konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:

“Boeing, her şeyden önce mürettebatın ve uzay aracının güvenliğine odaklanmaya devam ediyor. NASA tarafından belirlenen görevi tamamlıyor ve uzay aracını güvenli ve başarılı bir insansız dönüşe hazırlıyoruz.”

Daha önce uzun süreli uzay uçuşu deneyimi olan emekli Donanma kaptanları Wilmore (61) ve Williams (58), yeni bir uzay aracını test etmeyi kabul ettiklerinde bu kadar olmasa da sürprizlerle karşılaşmayı bekliyorlardı.

Soyuz bir seçenek değil

NASA yetkilisi Norm Knight, kararı astronotlarla görüştüğünü ve ikilinin dönüşlerinin ertelenmesi fikrini tamamen desteklediğini söyledi.

Şu anda ISS'de park halinde bulunan SpaceX kapsülü, Mart ayından bu yana istasyonda görev yapan diğer dört astronot için ayrılmıştır. Bu astronotlar eylül ayının sonunda Dünya'ya dönecek. NASA, acil durumlar dışında kapsüle iki kişi daha eklemenin güvenli olmayacağına inanıyor.

Yine istasyona park edilen Rus Soyuz kapsülü SpaceX'inkinden daha dardır. Yalnızca üç kişiyi taşıyabilen bu kapsül, istasyonda bir yıllık hizmetini tamamlamış iki Rus kozmonotu taşıyacak.

Daha sonra yerde kalan iki astronotun SpaceX kapsülünün istasyona dönmesini beklemesi gerekiyor.

Starliner sorunlarla uğraşıyor

Aslında Starliner'ın sorunları son olaylı uçuştan çok önce başlamıştı.

2019 yılında gerçekleştirilen ilk insansız test uçuşunda yazılım sorunları yaşanmış ve bu uçuşun 2022 yılında yeniden yapılması gerekmişti.

Daha sonra kapsülün paraşütünden ve yakıt sisteminden helyum sızıntısı da dahil olmak üzere başka sorunlar ortaya çıktı ve Mayıs ayındaki fırlatma girişimi iptal edildi.

Sızıntının sonunda çözüldüğü ve endişe yaratmayacak kadar küçük olduğu bildirildi. Ancak kalkıştan sonra daha fazla sızıntı ortaya çıktı ve beş motorun tümü arızalandı.

Küçük sorunlu iticilerden biri hariç tümü uçuşa devam etti. Ancak mühendisler, bazı iticilerdeki contaların şiştiğini, itici gaz hatlarını tıkadığını ve ardından normal boyutlarına döndüğünü belirtiyor.

Kapsüldeki 28 itici hayati önem taşıyor. Uzay istasyonuyla buluşmak için gerekli olmasının yanı sıra, uçuşun sonunda daha büyük motorlar aracı yörüngeden çıkarırken kapsülün doğru yöne yönlendirilmesini de sağlıyorlar. Aksi takdirde sonuç mürettebat için felaket olabilir.

2003 yılında atmosfere yeniden giriş sırasında patlak veren ve gemide yedi kişinin ölümüne neden olan Columbia felaketi hafızalarımızda hâlâ tazedir.

Starliner'ın tekrar uçacağından %100 eminler

Öte yandan NASA, yeni karara rağmen Boeing'den vazgeçmiş değil. NASA Yöneticisi Bill Nelson, Starliner'ın tekrar uçacağından “yüzde 100 emin” olduğunu söyledi.

NASA, on yıl önce ticari bir mürettebatlı uçuş programına başladı ve 2011'de mürettebatlı uçuş programı iptal edilen Shuttle sonrası dönemde astronotları taşımak için iki rakip ABD şirketini seçti: Boeing ve SpaceX. Elon Musk'un sahibi olduğu SpaceX ile 2,6 milyar dolarlık sözleşme imzalayan NASA, Boeing'e 4 milyar dolardan fazla tahsis ederek ona daha büyük bir pay verdi.

SpaceX'in astronotları ISS'ye taşıma girişimleri başarılı olmasına rağmen Boeing, şirketin 1 milyar dolardan fazla zarara uğramasına neden olan tasarım hatalarıyla boğuştu.

NASA yetkilileri, Starliner'ın sorunlarının yaklaşık bir yıl içinde başka bir mürettebatlı uçuşla zamanında çözülebileceğini umuyor.