CHP grup başkan yardımcıları Ali Mahir Başarır, Gökhan Günaydın ve Murat Emir'in ortak imzasıyla TBMM, “Çocuk Hakları İzleme Komisyonu” adı altında kalıcı bir ihtisas komisyonu kurulmasına ilişkin yasa tasarısını sundu. Yasanın gerekçesi şu şekilde ifade edildi:
“Her çocuk, yetişkinlerin hazırladığı ve kurallarını koyan bir dünyaya doğar. Çocuğun doğduğu andan itibaren karşılaştığı dünyada, sosyal hayatta, onun yararına ve yararına bir anlayış geliştirmek gerekir, hukuk sisteminde ve ailede çocuğun çocukluğunu ortadan kaldırmak ya da değersizleştirmek yerine, çocuğun çocuk olma becerisine ilişkin bir anlayış geliştirmek gerekir.” Hak veren bir bakış açısına sahip olmak, hayata daha fazla değer vermek için gereklidir. Bu nedenle sözleşmeler ve düzenlemeler gereklidir, çocuğun yüksek yararını gözeten kurum ve kuruluşlar 54 maddeden oluşan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, 1989 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilmiştir. Ebeveynlerin rol ve sorumluluğu ile bunun ihmal edilmesi durumunda Devletin rol ve sorumluluğu, isim ve vatandaşlık hakkı, yaşam ve gelişme hakkı, sağlık hizmetlerine erişim hakkı, sağlık hizmetlerine erişim hakkı, İnsana yakışır bir eğitime erişim, Yeterli yaşam standardına erişim hakkı, Eğlence ve kültürel faaliyetler için boş zaman hakkı, İstismar ve ihmalden korunma hakkı, Uyuşturucu bağımlılığından korunma hakkı, Ekonomik sömürüden korunma hakkı, Özgürlük hakkı ifade hakkı, ifade özgürlüğü. düşünce özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü hakkı, reşit olmayanları ilgilendiren konularda. “Düşüncesini ifade etme hakkı, özel ihtiyaçları olan çocukların hakları, engelli çocukların hakları” ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Türkiye, dil hakları ve/veya kültürel kimliğe ilişkin maddelere ilişkin çekincelerini ifade ederek bu anlaşmayı 1990 yılında imzalamıştır. Öte yandan, Türkiye'nin taraf olduğu Avrupa çapındaki çocuk haklarına ilişkin diğer anlaşmalar arasında Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi; Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Sözleşme; Avrupa Sosyal Şartı; Çocukların Velayetine ve Çocukların Velayetinin Geri Verilmesine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizine İlişkin Avrupa Sözleşmesi; Bunlar arasında Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi ve Uluslararası Çocuk Ticaretinin Hukuki Yönlerine İlişkin Lahey Sözleşmesi yer almaktadır.
“ANAYASADA DETAYLARA GİRMİYORUZ”
Öte yandan Anayasa temel hak ve özgürlüklerin çoğunu içermektedir. Ancak bu hak ve özgürlüklerin çocuklara da tanınıp tanınmadığı yeterince açık olmayıp, bu hakların kötüye kullanılması konusunda uyarılar yapılmakta, aynı hakların kanunla sınırlanabileceği belirtilmektedir. Her ne kadar 2010 anayasa değişiklikleri ilk kez “çocuk hakları” terimini getirmiş ve çocuklara yönelik anayasal güvenceleri güçlendirmiş olsa da; Çocuk, hukuk sistemi tarafından ailenin bir üyesi olarak görülmekte ve çocuğun aile dışında kendine özgü bir varoluşa sahip olduğundan söz edilmemektedir. Kısaca Anayasa, ailenin ve toplumun refahına odaklanırken, çocuğun korunma ve ebeveynlerle iletişim kurma hakkına vurgu yapıyor ancak diğer çocukların hakları konusunda ayrıntıya girmiyor.
Çocuk haklarına ve bu hakların ihlallerine ilişkin konuların düzenli olarak izlenmesi, tanınması, kabul edilmesi ve ele alınması toplumsal öneme sahiptir. Avukatlar, gazeteciler, çeşitli meslek kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları gibi mekanizmalar çocuk hakları ihlallerini düzenli olarak takip ediyor veya bu konuda bilgi veriyor; ancak artık Türkiye'de çocuk haklarının bağımsız olarak izlenmesinin ve uyuşmazlıkların ele alınmasının sınırlı olduğu konusunda genel bir fikir birliği var.
“KALICI BİR UZMAN KOMİSYONUNUN KURULMASI GEREKLİ”
2012 yılında kurulan Kamu Denetçiliği kurumu ve çocuk hakları alanında bir Ombudsman atanması ya da 2008 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Çocuk Hakları İzleme Komisyonu'nun kurulması olumlu adımlar olsa da çocukların haklarının izlenmesi ve geliştirilmesi konusunda yeterli değildir. haklar. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 26. ve 27. Dönemlerinde (2016) son 8 yılda, başta cinsel istismar olmak üzere çocuklara yönelik her türlü istismar vakasının soruşturulmasında alınması gereken önlemleri belirlemek amacıyla Elim Fire That Adana'nın Aladağ ilçesinde bir kız öğrenci yurdunda meydana gelen olayın araştırılması ve benzer acıların bir daha yaşanmaması için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi ve tüm öğrencilerimizin kamusal eğitim ve barınma hakkının güvence altına alınması ve teşvik edilmesi (2017), Başta Rabia Naz Vatan olmak üzere Şüpheli Çocuk Ölümlerini Araştırmak ve Bu Konuda Alınacak Tedbirleri Belirlemek (2020) adlı dergide kurulan üç araştırma komisyonunun raporları yayımlandı ancak raporlar tek başına sorunların çözümüne yetmedi.
Son olarak TBMM Çocuk Hakları Komisyonu da Sağlık, Aile ve Sosyal İşler Komisyonu'nun gayri resmi alt komisyonu olarak faaliyet göstermektedir. Bu komisyonun kendine ait bütçesi ve kaynakları yoktur. Ancak karşılaşılan sorunların çözümü için çocuk hakları odaklı uzmanlardan oluşan daimi bir komisyonla çok daha etkili çalışmalar yapılabilir.
Bu nedenle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde çocuk haklarının geliştirilmesi ve korunması alanında profesyoneller ve sivil toplum kuruluşlarıyla iletişimi sağlayacak, her yasa tasarısını uygunluk açısından inceleyecek daimi bir ihtisas komisyonunun kurulması gerekmektedir. Çocuk haklarına duyarlı olmalı ve yıllık bütçelerde çocuklara yeterli kaynak ayrılmasını sağlamaya öncelik vermeliyiz. Bu kanunla birlikte “Çocuk Haklarını İzleme Komisyonu” adında daimi bir ihtisas komisyonu oluşturulmuş ve bu komisyon diğer ihtisas komisyonlarından farklı olarak çocuğun yüksek yararı düşüncesi doğrultusunda siyasi partilerin eşit temsili ile kurulmuştur. Komisyon toplantılarına çocuk hakları konusunda uzman kişilerin sürekli katılımı, görüş ve önerilerinin sunulması sağlanarak çalışmalar yürütülmüştür.